Vaste lasten Hongarije versus Nederland

Nu we ruim een half jaar in Hongarije wonen en ter aanvulling op deze blogpost, dacht ik dat dit een goed moment is om vaste lasten tussen Nederland en Hongarije eens naast elkaar te leggen. Altijd een interessant topic voor Nederlanders (en Belgen) toch? Hoe goedkoop is Hongarije nu echt. De verschillen zijn in 7 rubrieken op een rij gezet. Zoek de zeven verschillen dus. Om een goede vergelijking te krijgen heb ik rekening gehouden met de vaste lasten van de woonboerderij in Hongarije. Dus zonder de vaste kosten van de vakantiehuizen. Deze worden overigens betaald uit de inkomsten van verhuur.

Huis

Veranda boerderij

In Reuver (NL) hadden we een aflossingsvrije hypotheek op onze 'door garage geschakelde hoekwoning' met energielabel A uit 2005. Deze hypotheek hadden we in de jaren voor ons vertrek naar  Hongarije voor een groot deel afgelost waardoor de lasten op het laatst erg meevielen. Maar het maakt wel meteen een verschil, omdat we in Hongarije hypotheekvrij en aflossingsblij (...) zijn. De opbrengst van onze Nederlandse woning gebruiken we nu als startkapitaal voor ons Hongarije avontuur. De authentieke Hongaarse woonboerderij in het kleine dorp Lengyel uit 1905 (en energielabel E) waar we nu wonen zou in Nederland voor ons financieel trouwens onbereikbaar zijn geweest, met zijn ruim honderd vierkante meter woonruimte, tweehonderd vierkante meter stallen en bijgebouwen en een grondstuk van 6000 vierkante meter. De huizen zijn in Hongarije een stuk goedkoper dan in Nederland (denk aan een factor 10), maar ze zijn vaak ook met achterstallig onderhoud en een gedateerde inrichting. Bijna altijd zijn verbouwingswerkzaamheden nodig. Dat betekent in praktijk dat je de aankoopprijs moet verdubbelen. Het voordeel daarvan is dat je het geheel naar eigen smaak kunt inrichten.

Ook het voorzieningenniveau is minder dan in Nederland. In Reuver liepen we in vijf minuutjes naar de Albert Heijn, PLUS of LIDL. Nu rijden we een half uur (over een prachtige route, dat wel) om bij de TESCO, LIDL of ALDI te komen. In praktijk is dat geen probleem omdat we in één keer boodschappen doen voor de hele week. In Reuver gingen we elke dag met alle impulsaankopen die daar bij horen...

Score: Reuver €148 per maand, Lengyel €0,- per maand (plus reservering onderhoud huis)

Energie 

In Reuver hadden we een goed geïsoleerde, energiezuinige label A woning van 95 m2 met vloerverwarming aangesloten op een HR gasketel en zes zonnepanelen (1500 Wattpiek). De rekening bedroeg €93 voorschot per maand aan gas en elektra. Dat voorschot kwam altijd in de buurt van de echte verbruikskosten. We hoefden in ieder geval nooit bij te betalen. In Hongarije werken ze niet met voorschotten, maar wordt per kwartaal afgerekend op basis van werkelijk verbruik.

Omdat we pas sinds eind maart (2019) hier zijn komen wonen zijn de €42 aan elektra die we per kwartaal (!) betaalden voor de zomerse maanden waarschijnlijk niet representatief. Maar met een kilowattuur prijs van €0,14 is de verwachting dat ook deze vaste lasten een stuk lager zullen zijn dan in Nederland (€0,22 per kilowattuur). De vijftien zonnepanelen met een opbrengst van 4500 Wattpiek die we in juli lieten installeren zullen daar zeker aan bijdragen. We hopen daarom quitte te spelen op elektra. Er zijn echter een paar grootverbruikers in huis zoals de inductiekookplaat (maximaal 3500 Watt), elektrische vloerverwarming als bijverwarming in woon- en badkamer (héérlijk, maar samen goed voor maximaal 2500 Watt) en de elektrische boiler (2400 Watt, op goedkoper nachtstroom tarief van €0,10). Of dat quitte spelen lukt weten we aan het eind van het jaar want dan krijgen we de gespecificeerde eindafrekening van energiebedrijf Eon. In dit overzicht reken ik met een geringe bijbetaling van, zeg: €100,- per jaar voor elektra.

Knus kookfornuis

De gasaansluiting die in het (Hongaarse) huis zat hebben we laten afsluiten omdat we van zo min mogelijk nutsbedrijven afhankelijk willen zijn en we ook niet dol zijn op een fossiele brandstof die afkomstig is van een dubieuze monopolist uit Rusland die naar believen prijswijzigingen door kan voeren. Al dan niet ingegeven door geopolitieke spelletjes. In plaats daarvan wordt het huis verwarmd met een hout gestookte centrale verwarming ketel (Kazán). Eind deze maand wordt daar een buffervat naast geïnstalleerd die het opgewarmde water opslaat zodat de radiatoren ook nog warm blijven wanneer de kachel al uit is. Zo besparen we op stookhout. Daarnaast is er een kookfornuis op hout in de woonkamer voor het overgangsseizoen waar we soms ook op koken. Hout kost in Hongarije rond de €65 per kuub (gezaagd en gekloofd). We verwachten tijdens het stookseizoen (in Hongarije van half oktober tot medio april) zo'n 10 kuub nodig te hebben. Dat is €650 per jaar.

Score: Reuver €93 per maand (gas en elektra), Lengyel €62,50 per maand (hout en elektra)

Water

De waterrekening in Reuver bedroeg precies €17,10 per maand als voorschot. In praktijk dekte dit voorschot vrijwel altijd de kosten. Ook deze vaste lasten worden in Hongarije op basis van werkelijk verbruik afgerekend per kwartaal. Gemiddeld betaalden we in de 2 kwartalen die we hier wonen €20,00 per kwartaal of €6,67 per maand. In dit bedrag zijn de rioleringslasten ook opgenomen.

Score: Reuver €17,10 per maand, Lengyel €6,67 per maand (inclusief rioleringslasten)

Belastingen

Weinig blauwe brieven

De grootste winstpakker voor Hongarije op vaste lasten betreft op zeker de geringe belastingdruk in vergelijk met Nederland (en België). In Nederland betaalden we aan gemeentelijke lasten (OZB, waterschapslasten en rioleringslasten, afvalstoffenheffing) in totaal €87 per maand. Daarnaast €39 voor wegenbelasting voor een stekkerhybride (Opel Ampera) waarmee we 90% van alle kilometers elektrisch rijden.

Alweer een vrolijke paragraaf dus want Hongaren kennen geen onroerende zaakbelasting én geen waterschapsbelasting. De rioleringslasten zijn inbegrepen in de waterkosten. Omdat de Opel Ampera een stekkerhybride is die volledig elektrisch kan rijden hebben we hier een groen in plaats van een wit kenteken gekregen (na twee maanden van bureaucratisch gedoe, dat wel). Dat betekent dat we geen wegenbelasting verschuldigd zijn en bovendien overal gratis mogen parkeren. Ook kunnen we (nog) gratis gebruik maken van de spaarzaam aanwezige openbare laadpalen die er zijn. Dat laatste zal ongetwijfeld veranderen wanneer elektrische auto's meer algemeen worden in Hongarije. Maar toch; Hongarije heeft wel degelijk een veel milieuvriendelijker mobiel beleid dan Nederland op dit moment!

Betalen we dan helemaal géén belasting? Nee, dat zou té mooi zijn. We betalen aan de gemeente Lengyel jaarlijks een bedrag van - schrik niet -  €18.... Daarnaast nog ongeveer €8,- per maand voor het ophalen van de vuilnis. That's it, really...

Score: Reuver €126 per maand, Lengyel €9,50 per maand

Zorgverzekering

Een andere vaste lasten post die Hongarije glansrijk wint. In Reuver maakten we maandelijks een bedrag van €174 over naar de zorgverzekeraar voor een 'basic' zorgverzekering voor ons beiden. Deze 'gunstige' premie was enkel mogelijk met een maximaal eigen risico van €850 en zonder tandzorg (want we gingen toch al naar onze Hongaarse tandarts tijdens vakantie). Na 2 maanden (en alweer met de nodige bureaucratie) is het ons gelukt om aan te sluiten bij het Hongaarse zorgsysteem. Kosten: twee maal €23 per maand. Wel wordt een eigen bijdrage gerekend bij medicijngebruik. Omdat de prijs van medicijnen echter (veel) lager is dan in Nederland en altijd 75% wordt vergoed door de verzekering vallen deze extra kosten reuze mee. En het begrip 'eigen risico' kennen ze niet in Magyarenland. Jippie.

Over de kwaliteit van zorg in Hongarije gaan op sociale media diverse verhalen rond die elkaar vaak tegenspreken. Over het algemeen zijn de ziekenhuizen verouderd, maar wordt er gewerkt met moderne apparatuur en zijn de artsen goed opgeleid en kundig. We hebben zelf (gelukkig) nog geen gebruik hoeven te maken van de gezondheidszorg hier. Mensen die wij kennen en die in het ziekenhuis hebben gelegen zijn echter goed te spreken over de kwaliteit van de verleende zorg.

Score: Reuver €174 per maand, Lengyel €46 per maand.

Overige Verzekeringen

Zowel in Nederland als ook nu in Hongarije zijn we terughoudend met het afsluiten van verzekeringen. We zijn ons zeer bewust van het feit dat wij zelf het verdienmodel zijn van de dames en heren verzekeraars, in hun mooie kantoren en dito leaseauto's. Het motto; we verzekeren alleen wat we zelf niet kunnen betalen, mocht het misgaan. Naast de wettelijk verplichte verzekeringen natuurlijk.

In Nederland betaalden we voor twee auto's €28,50 aan verplichte WA premie (maximale Bonus Malus korting). Daarnaast een bedrag van €11 woonhuis en glasverzekering. En natuurlijk de verguisde, verplicht aan de hypotheek gekoppelde, levensverzekering met een niet malse premie van €115 per maand.

In Hongarije rijden we nog één auto waarvoor we een jaarpremie betalen van €58. Daarnaast een woonhuisverzekering met een premie van €72 per jaar (inclusief glas en brand dekking).

Score: Reuver €154,50 per maand, Lengyel €10,83 per maand

Telefoon en internet

In Nederland hadden we een combi abonnement van TV, internet en (vaste) telefoon voor €40 per maand. Daarnaast een basic mobiel abonnement van een prijsvechter voor €8 per maand. 

In Hongarije betalen we voor eenzelfde combi abonnement maandelijks €17,30. Het mobiele abonnement laten we hier doorlopen. Met de gelijke tarieven voor roamingkosten in Europa (dank Neelie Kroes!) en verwaarloosbaar afwijkende mobiele tarieven in Hongarije is dat een prima optie. 

Score: Reuver €48 per maand, Lengyel €25,30

Eindscore

Het is duidelijk dat Hongarije het qua vaste lasten op alle fronten glansrijk wint van Nederland. Vooropgesteld; het is natuurlijk wel een specifiek op ons toegesneden situatie. Frappant blijft het grote verschil echter wel tussen beide EU landen; in Nederland betaal je alleen aan zorgpremie (voor 2 personen) per maand al méér dan alle vaste lasten in Hongarije bij elkaar geteld! Wanneer je de vaak torenhoge maandelijkse hypotheeklasten van veel Nederlanders er nog bij telt wordt het verschil pas écht enorm. 

Totaal generaal het verschil in cijfers:

Reuver € 606,10 per maand of €7273,20 per jaar.

Lengyel €160,80 per maand of €1929,60 per jaar. 

Het verschil in vaste lasten tussen Nederland en Hongarije is maar liefst €5343,60 per jaar. Elk jaar. Voor een ZZP'er die een gemiddeld tarief rekent van €52,50 betekent dat 102 declarabele uren (extra) werken. Dat zijn dus ruim 2,5 week extra vakantie voor een digital nomad in Hongarije !

Eindconclusie: Hongarije is voor Nederlanders (en Belgen) ook in financiële zin een erg aantrekkelijk land om te wonen. 

Wonen op niveau

Toen we in 2010 ons vakantiehuis kochten in de heuvelachtige Hongaarse regio Zuid Transdanubië, vroegen Hongaarse vrienden ons na een tijdje of we dat niet hadden gedaan om de zeespiegelstijging in Nederland voor te zijn. We moesten hard lachen om die vermeende grap. Maar de vraagsteller bleef me serieus aankijken wachtend op een eerlijk antwoord. Voor Hongaren is het namelijk allang duidelijk waarom er zoveel Nederbelgen in Hongarije huizen opkopen. Om de zondvloed te ontlopen natuurlijk. Een betaalbare Hongaarse tweede woning als een moderne Ark van Noach. Zoiets. Nadat onze lach wegstierf legden we uit dat we in Limburg woonden op circa 30 meter boven zeeniveau en dat er (in ons geval) geen overstromingsgevaar dreigde voor onze Nederlandse woning. Maar dat maakte weinig indruk. Nederland (en België voor het gemak ook) ligt onder de zeespiegel en gaat langzaam maar zeker letterlijk ten onder. Dat is de rotsvaste overtuiging van veel, ook geschoolde,  Hongaren. Logisch dat je dan op zoek gaat naar een tweede woning 'op niveau', toch?

Waaghalzerij in de delta

Nederland anno 20xx

Ik denk dat ze een beetje dezelfde mening hebben die veel Nederlanders ook hebben over steden als San Francisco die boven op de actieve San Andreas breuklijn zijn gebouwd. Het is geen kwestie óf er een verwoestende aardbeving komt, maar wannéér. Wie wil daar nou wonen? Dat vragen ook veel randstedelingen zich af die zelf echter vijf meter of meer onder Nieuw Amsterdams Peil wonen. Voor alle duidelijkheid, -5 N.A.P is een soort eufemisme om aan te geven dat je je eigenlijk 5 meter diep op de zeebodem bevindt...

Nu is Hongarije een door land omgeven natie met enkel het Balatonmeer als watergerelateerd object. Je kan dus niet verwachten dat Hongaren zich echt verdiept hebben in de directe dreiging van zeespiegelstijging. Aan de andere kant hebben ze wél een frisse blik op de situatie van een land waarvan de grootste metropool (Randstad) én economische motor enkel droog wordt gehouden door een ingenieus systeem van dijken, gemalen en ringvaarten. Op dezelfde manier zoals wij met een frisse blik wat vreemd aankijken tegen die waaghalzen die zich willens en wetens durven te vestigen op een tektonische breuklijn.

Fasten your Seatbelts...

Dat maakte dat ik, inmiddels wonend in een boerderij op een veilig hoge Hongaarse heuvel, toch wat dieper in de materie ben gedoken. Waarschuwing vooraf; zorg dat je zit en houd je ergens aan vast want het maakt een mens niet vrolijker, vooral niet diegenen die domicilie hebben onder dat Nieuw Amsterdamse peil... Één ding staat als een paal boven water (excuses voor de woordspeling) en dat is dat Nederland op termijn inderdaad landsdelen prijs moet geven aan de zee. Daar helpt geen Deltaplan meer aan. En de klimaatscenario's van onafhankelijke wetenschappelijke instituten worden steeds pessimistischer. De stijging van de zeespiegel verloopt steeds sneller en de termijn waarop dat gaat gebeuren wordt steeds korter ingeschat.

Europa wordt een archipel

Het grootste probleem vormt eigenlijk de techniek die ons eeuwenlang juist droge voeten heeft bezorgd, en ons zelfs land heeft doen maken waar voorheen de (Zuider)zee was. Daar waar we zo beroemd mee zijn geworden in de wereld. Door het land binnen onze dijken leeg te pompen en via een systeem van ringvaarten en boezems naar de zee te pompen. Dat nijvere volkje daar aan de Noordzee. Ja ja... Wanneer we dit echter blijven doen bij een steeds verder en sneller dalende bodem en in combinatie daarmee, een stijgende zeespiegel pompen we echter al snel zout water binnen de dijken omdat de druk van het zoute water toeneemt. Dat heeft desastreuze gevolgen voor de landbouw en drinkwatervoorziening binnendijks vanwege de zoute kwel.

Veel van deze laag gelegen gebieden worden daardoor al snel onleefbaar of economisch niet langer rendabel. Het kan eenvoudigweg niet meer uit om deze 'badkuipen' nog langer leeg te blijven pompen. Het is dus zeer de vraag of Nederland in haar huidige vorm wel te handhaven blijft in de nabije toekomst. En dat gaat sneller dan we nu wellicht toe willen geven of voor kunnen stellen. Het KNMI gaat anno nu uit van 292 cm zeespiegelstijging in het jaar 2100. Dat is bijna drie meter... En het stopt daarna niet met stijgen. En 1 meter stijging is zelfs ook al niet meer te handelen voor veel laaggelegen polders. Wanneer gaat dat dan gebeuren? 2070? 2050? 2030? Ik vind het raar dat dit nog in geen enkel maatschappelijk debat ook maar wordt genoemd. Terwijl dit zulke enorm grote gevolgen heeft voor NL. Ik hoor vooral; de volgende crisis komt eraan, de stijging van de huizenprijzen neemt iets af. Beide zal zeker het geval zijn wanneer de eerste polder onderloopt denk ik dan...

Plan B voor NL

Is het echt zó erg? Volgens veel wetenschappers die momenteel werken aan een plan B voor Nederland wel. Volgens hen staat vast dat Nederland haar toekomst inmiddels niet meer zelf in de hand heeft. Het land in zijn huidige vorm is volledig afhankelijk van het succes - of falen-  van het internationale klimaatbeleid. Omdat het hoogst onzeker is of op die tafel resultaten worden geboekt (ik zet mijn geld er niet op zolang lieden als Trump daar de scepter zwaaien) vinden de experts dat we als land een volwaardig plan B moeten hebben. Yes, een plan B! Ik ben voor!

Hoe ziet dit plan er dan uit? Gaan we de palen van onze mooie historische Amsterdamse huizen verhogen, drijvende huizen maken, woonboten misschien? Nou nee. Wetenschappers van het instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek (IMAU) van de Universiteit van Utrecht stellen 'dat we een gecontroleerde terugtrekking op termijn moeten overwegen'. Wablief? Dus toch een appartement in Apeldoorn aan zee? Ook glacioloog en docent klimaatverandering Michiel Helsen roept op tot een maatschappelijke discussie: 'Is wonen onder zeeniveau nog wel verantwoord? Want op termijn is het mogelijk dat we West Nederland niet kunnen behouden'. 

Struisvogel (of wadvogel?) politiek

 Djezus. Al met al serieuze shit. Ik hoor er niemand over in Nederland of België. Is dit 'the Pink Elephant in the room' die niemand aan tafel wil zien zitten of hebben we last van ons reptielenbrein dat zegt; als je er nu geen last van hebt, waarom dan moeilijk doen? Of erger, doen we de hele situatie maar heel Trumpiaans af als Fake News. Of is het gewoon zo onvoorstelbaar dat we er niet over wíllen nadenken? Ik weet het echt niet, maar als ik een gelukkige eigenaar zou zijn van een mooi grachtengordel pand in onze (huidige) hoofdstad of een leuk pakket aan dividente aandelen in zeg, Schiphol KLM (-5 N.A.P) zou ik per direct aan risicospreiding gaan doen met deze wetenschap... Want wie wil er nog investeren in een potentieel risicogebied?

Mijmeringen (Merengö) in een oude boerenhoeve (ver boven N.A.P) hier in Magyarenland. De volgende post wordt vrolijker. Beloofd.

Geo arbitrage ~ (financiële) vrijheid door te wisselen van woonstek

Soms gebeuren er van die dingen in je leven die je achteraf eigenlijk pas goed kunt duiden. Zo liepen wij al jaren rond met het vage idee (vonden we) om het, als stressvol ervaren leventje in Nederland te verruilen voor een meer relaxed leven in een idyllisch Hongaars plattelandsdorpje. In een mooie authentieke streek van het land waar we al zoveel jaren heerlijke vakanties doorbrengen in ons vakantiehuis. En als werkplek dan een plekje onder de schaduw van een boom in de tuin met de laptop op schoot en fluitende vogeltjes om je heen in plaats van een kantoortuin met druk door elkaar babbelende en bellende collega's. Dat idee dus.

Maar ja... Hoe pak je zoiets aan? We realiseerden ons dat een flinke financiële buffer een must is voordat je maar kunt denken aan zo'n ingrijpende stap. We zijn daarom rond 2012 als heel gemotiveerde hypotheekaflossers begonnen aan een, vooral in het begin, ogenschijnlijk onmogelijke opdracht. Aflossen vergt een ijzeren discipline en lange termijn mindset, maar we brachten het er heel aardig vanaf. Waarbij we elkaar bij tijd en wijle natuurlijk scherp moesten houden (Als je die auto/ schoenen / vakantie / [vul hier je guilty pleasure in...] koopt, duurt het wél zoveel maanden/ jaren langer voordat we kunnen gaan...).

Don't call it a dream, call it a plan!

Die motivatie had zeker ook te maken met ons droomscenario, om ver voor onze pensioengerechtigde leeftijd (wat een raar woord) al het leven te leiden waar we zo naar verlangen. Niet meer elke morgen als al dan niet willige loonslaaf naar kantoor, maar je eigen tijd indelen en tijd vrijmaken om nieuwe dingen te leren en grenzen te verleggen. Mede door diverse gebeurtenissen in familie en vriendenkring wisten wij al dat tijd veel waardevoller is dan geld. En ook dat we graag bereid zijn om voor die vrijere levensstijl financiële offers te brengen. In Nederland is een dergelijk plan een nagenoeg onbereikbare droom voor modaal verdieners, omdat hoge maandelijkse vaste lasten zo'n FIRE scenario (Financial Independence, Retire Early) en Downshifting vrijwel onmogelijk maken. Denk aan de forse verzekeringspremies en belastingen van ziektekosten, huis, auto, gemeente en energiekosten. Nog los van de vaak torenhoge hypotheeklasten als gevolg van prijsexplosies door de zoveelste huizenbubbel. En natuurlijk de constante verleidingspogingen van 'Persoonlijke Lening' aanbieders on- én offline zodat je tóch dat nieuwste model veegtegel (smartphone) aan kunt schaffen... En, oh ja; geld lenen kost geld.

Tijd is veel waardevoller dan geld

Hoe anders de situatie wanneer je het land van kaas, files en windmolens, waaronder vele échte uit de 17e eeuw (toen liepen we nog voorop) achter je laat, je huis voor een goede prijs verkoopt en op zoek gaat naar nieuwe horizonten. Veel voormalig landgenoten zijn zo als digital nomad (iemand die niet afhankelijk is van een fysieke werklocatie, maar online geld verdiend) terecht gekomen in tropische oorden als Thailand of ergens anders waar de zon vaak schijnt en waar de kosten voor levensonderhoud een fractie is van wat we in Nederland gewoon zijn. En je dus ook minder geld nodig hebt om goed van te leven. Op die manier lever je minder van je tijd in om genoeg geld te verdienen. En levenstijd in eigen regie vinden wij veel waardevoller dan geld, dus dat is een uitstekende ruil. Let op! Geld lenen kost je je leven zou eigenlijk een veel passender leus zijn!

Veel digitale nomaden verkassen regelmatig ook naar weer andere lage lonen landen, vandaar de nomade in de naam. Pas later begrepen we dat deze levensstijl in Angelsaksische landen Geo Arbitrage wordt genoemd. Een term die zich niet één op één laat vertalen naar Nederlands, maar precies datgene inhoud als beschreven en wat dus eigenlijk ook onze exit strategie was toen we in maart 2019 een doorstart maakten in een betaalbare 115 jaar oude boerenhoeve in het mooie zuidwesten van Hongarije! Alleen wisten we dat toen nog niet. We willen hier niet meer weg en daarmee zijn we nu dus stationaire Geo arbitragers. Dat klinkt eigenlijk best stoer, zij het ook een tikkeltje vaag. Hoe dan ook, wij voelen ons er heel senang bij en dat is het belangrijkste.

Het leven is te kort om op kantoor te zitten...

Deze prikkelende titel is niet van mij maar de titel van een nieuw boek van Lonneke Lodder, wiens leuke BLOG we onlangs ontdekten. Maar de titel is ook goed van toepassing op ons. Ze is een soortgelijk avontuur aangegaan als wij; mooie kantoorbaan met dito salaris opgezegd, huis verkocht in Nederland en vertrokken naar een mooie gele Finca in Asturië, Spanje. Ongeveer een jaar voordat wij de grote stap naar Zuid Transdanubië maakten. Een mooie synchroniciteit.

pakkende titel van Lonneke

Dat boek gaan we dus zeker lezen, het beschrijft niet alleen háár zoektocht naar een nieuw leven in het buitenland, maar ook dat van enkele andere Nederlandse gelijkgestemden, of lotgenoten zo je wilt. Nee, wij waren daar helaas niet bij ;-). Ze heeft bovendien een erg leuke pen, makkelijk te verteren dus. Haar BLOG doorlezen is voor ons een feest van herkenning, met veel plezier verslinden we de ene post na de andere.

Die ene brandende vraag... 
Zo ook haar post over inkomsten en uitgaven. Veel mensen die onze stap naar Hongarije volgen zullen zich ook vast afvragen waar we dat allemaal van doen. Een enkeling durft er gericht naar te vragen, maar de meesten moeten denken dat we de lotto hebben gewonnen of een mooie erfenis of zo, getuige de vaak wat glazige blikken.

Dat is (helaas) niet zo.

Hoe zit dat dan? Eigenlijk is het heel simpel. Stelregel is: alles wat je niet uitgeeft, hoef je ook niet te verdienen. Is het echt zo simpel? Euh, ja eigenlijk wel... Zo schrijft Lonneke dat zij in Spanje uit komt met iets minder dan €800,- per maand. Dat lijkt heel weinig, vooral voor diegenen in Nederland die dit al kwijt zijn aan zorgverzekeringspremie alleen.

Toch hebben wij (met zijn tweeën!) ongeveer dezelfde maandlasten als Lonneke, zelfs nog wat minder. Zo is de auto belasting en verzekering in Hongarije een stuk voordeliger, datzelfde geldt voor woningen (op het platteland, niet in Boedapest). Daardoor hebben we geen hypotheek. Tel daar een zeer bescheiden bijdrage aan zorgverzekering en internet/ kabel tv bij op en je hebt zo een paar duizend(!) euro per maand bespaard 'enkel' door te switchen van domicilie. Netto. Elke maand. Dan blijkt dat je plots erg weinig nodig hebt om van 'te leven'.


Simplify, Simplify...
Natuurlijk hoort bij een dergelijke levenswijze een bepaald uitgavenpatroon. Consuminderen heet dat en dat is tegenwoordig, in tegenstelling tot nog maar een paar jaar geleden, erg hip. Eigenlijk deden we dat al jaren in Nederland, waar we zo veel mogelijk per maand opzij zetten voor aflossing van de hypotheek. Aangemoedigd overigens door de boeken van Gerhard Horrmann (waaronder Hypotheekvrij!). Om zo een mooi start kapitaal te hebben voor ons Hongarije avontuur.

Achtertuin van de carré boerderij

Daarvan hebben we uiteindelijk onze mooie Hongaarse "opknapper" carré boerderij met maar liefst 6000 vierkante meter grond gekocht voor een prijs waarvoor je in Eindhoven nog geen kale garagebox koopt. En doen we investeringen die onze maandelijkse lasten verder doen dalen zoals zonnepanelen, zonneboiler en een auto die deels op elektriciteit rijdt waardoor we 95% van de kilometers op (zelf opgewekte) elektriciteit rijden en nog maar drie tot vier keer (per jaar!) benzine tanken.

Wat we daar voor laten? We hebben geen netflix, geen Nederlandse tv zenders abbo (want er is uitzending gemist en we willen Hongaars horen) en geen gas verwarming (maar hout cv in combinatie met elektrische vloerverwarming). We kopen maar sporadisch nieuwe kleren en combineren slim met kleding die we nog ergens hadden liggen (bovendien hebben we bijna elke dag een werkkloffie aan nu we niet meer naar kantoor hoeven).

Dat zijn voor ons geen grote offers voor een leven waar we allebei van droomden. Bovendien gaan we om de andere week op werkvakantie (okay, naar ons eigen Hongaars vakantiehuis zeventig kilometer verderop, natuurlijk ook om het klaar te maken voor nieuwe gasten...) en trakteren we onszelf elke week op een etentje buiten de deur (dat hier heel betaalbaar is). In dat opzicht zijn we 'rijker' af dan in Nederland met ons anderhalf modaal inkomen.

Vegyeskért ~ moestuin

Ook willen we een ander doel dat we ons stelden proberen te halen, namelijk zoveel mogelijk zelfvoorzienend worden qua voeding. Dit jaar is de tuin één grote bouwput waar een gemiddelde tuinboon bij het zien ervan huilend wegkwijnt, maar vanaf volgend jaar gaan we ons op een nieuw project storten, een oogst producerende moestuin! En kippetjes natuurlijk, want die horen bij een boerderij en we houden enorm van verse eieren bij het ontbijt.

Met de inkomsten uit vakantiewoning verhuur (waar we overigens de afgelopen negen jaar zelf ook op vakantie gingen) kunnen we zo in de zomermaanden de beperkte overblijvende maandelijkse kosten betalen. Over hoe we de rekeningen in de wintermaanden gaan betalen hebben we al ideeën. Maar daarover later meer.

Wil jij ook de mooie omgeving, verborgen geheimen en culinaire verrassingen ontdekken van zuid Hongarije ? Kom dan naar De Vlinder- of de Klompenboerderij.

Een nieuw hoofdstuk

De verhuiswagen met de Reuverse inboedel is op het moment van schrijven al onderweg richting Zuid Hongarije. Na een korte nacht op een langzaam leeglopend opblaas matrasje in een leeg geruimd huis nemen we samen voor de allerlaatste keer afscheid van ons vertrouwde stekkie in Reuver. Dag huis, dag Reuver, we vonden het fijn hier al die jaren. Maar nu lonkt de horizon en wacht ons een nieuw avontuur!

Verrassing in Oostenrijk

Na enkele kilometers rijden is het ook bye bye Nederland want bij Roermond steken we de grens over naar Duitsland op weg naar ons overnachtingsadres in Oostenrijk. De reis verloopt vlot. In het leuke hotel is bij aankomst een groot verjaardagsfeest aan de gang. We nemen een douche en strekken onze benen met een wandeling langs het kabbelende riviertje dat door het dorpje loopt. Het zonnetje straalt. Op het buitenterras van het hotel genieten we van een drankje.

Een aardige muzikale meneer (die een broer van de jarige blijkt) komt een praatje maken en vraagt waar we vandaan komen en heen gaan. Enkele minuten later luisteren we naar zijn deuntjes "Tulpen uit Amsterdam" en "het kleine café aan de haven" die hij op zijn accordeon speciaal voor ons speelt. We genieten van deze leuke geste en ook van zijn Hongaarse zeer complexe deuntje als zugabe. Wat een bijzonder cadeautje zo op onze doorreis van Nederland naar Hongarije.

'Hollandse kamer met het Melkmeisje van Vermeer"

Een nieuw hoofdstuk is begonnen.....vanaf nu leven we in ons geliefde Hongarije!

We slapen de eerste twee nachten in vakantieboerderij 't Vlinderboerderijtje voor we naar onze nieuwe woning in Lengyel rijden. De aannemer staat vol spanning te wachten om het huis van binnen te laten zien waar hij en team de afgelopen maanden flink gewerkt hebben. We lopen ons nieuwe 'thuis' binnen en o, wat is de Hollandse kamer toch goed gelukt en de boog tussen de kamer echt een goed idee. De houtkachel maakt het gezellige plaatje helemaal af! We willen nog lang kijken maar daar stopt de verhuiswagen al en in korte tijd staat het hele huis vol met opgestapelde spullen uit ons oude huis.

Anna Fürdo park 

Tevreden over de verrichte arbeid keren we terug naar de Vlinderboerderij. De aannemer zal nog enkele weken nodig hebben om het huis verder klaar te maken om er te kunnen wonen en wij onze spullen een plaatsje kunnen geven.

De planning verloopt zoals verwacht en al gauw zijn we hier 'thuis'! De komende weken wordt er nog flink doorgewerkt. Het dak van de toekomstige buitenkeuken en gastenhuisje wordt gerestaureerd, de achtermuur van het huis opnieuw geputzt en ook wordt de veranda betegeld met tegeltjes die in de stal lagen en die we bij koop van het huis hebben overgenomen . Tussendoor genieten we van de mooie voorjaarsbloemen in de tuin en van het buitenleven en wandelen we graag door de mooie tuin van het Apponyi kasteeltje, en het Anna Fürdo park in het dorp. We maken met een mengelmoes van drie talen een praatje met de nieuwe buren en genieten van de moestuin groenten die we van hen krijgen aangeboden.  Het huis en de nieuwe omgeving bevalt ons uitstekend.

De Klompenboerderij; heerlijk vakantie vieren!

Tussen alle klussen door een paar korte verblijven in de Klompen- , en Vlinderboerderij. Noodzakelijk om daar voor de gasten alles keurig in orde te maken. Dit gaan we vanaf dat we hier wonen zelf verzorgen. We bedanken Andreas en Birgit hierbij voor alle goede zorgen bij de Vlinderboerderij als voormalige 'hausmeisters'!

De gastenklappers zijn weer aangevuld met leuke nieuwe adresjes. Weet dat de Klompenboerderij vanaf dit jaar (2019) geopend is (geschikt voor 4 personen) en ook een combinatie met de Vlinderboerderij is mogelijk tot maximaal 7 personen!

IK VERTREK...

[02-03-2019] Emigreren mét je grote liefde, náár je grote liefde... Dat is wat we deze maand gaan doen. Zuidwest Hongarije is in de afgelopen negen jaar steeds meer ons 'Thuis' geworden. Die liefde voor het land begon toen we in mei 2010 de Vlinderboerderij als vakantiewoning kochten, en werd eigenlijk alleen maar heviger naar mate we er vaker kwamen. Nu we begin december 2018 ons huis in Nederland verkocht hebben, weten we dat in het jaar 2019 een mooie nieuwe fase in ons leven gaat beginnen.

Wij vertrekken!

Tijdens de kerstvakantie van 2018 maken we de laatste 'vakantiereis' naar Hongarije. Een afspraak is gemaakt met een Zwitserse aannemer die in de buurt woont van ons nieuwe huis om te babbelen over de nodige werkzaamheden in het nieuwe huis. Samen met zijn Hongaarse team gaat hij kort daarna al beginnen met de renovatie binnenshuis. Dat gebeurt grondig en snel. We worden in Nederland bijna elke dag online op de hoogte gebracht via een kort verslag, vragen en foto's van de gemaakte vorderingen. We zijn blij met deze vakmensen, want op afstand een verbouwing aansturen blijft altijd een uitdaging.

Volop aan het verbouwen in ons nieuwe woonhuis

De boekingen van gasten voor de vakantieboerderijen komen ook gestaag binnen, de overdracht op ons werk is in volle gang gezet en van alles regelen voor ons eigen 'ik vertrek' in Nederland maakt dat we momenteel leven tussen twee werelden. Zo goed als mogelijk voorbereid op alles wat komen gaat, geeft het toch een gezonde spanning. We hebben enorm veel zin om dit nieuwe hoofdstuk van ons leven te gaan schrijven.

Welkom in Hongarije

Voel je welkom in onze twee vakantieboerderijen in het mooie zuiden van Hongarije. De Vlinder- en de Klompenboerderij bieden plek aan maximaal 7 personen (3 en 4 personen). Een stedentrip combi met Boedapest & Balatonmeer of een combinatie reis met Kroatië (Plitvice meren en Dalmatische kust) is ook een leuke optie. Al zul je dan al snel terugverlangen naar de rust en de idylle van het hongaarse landleven. Je bent gewaarschuwd!

NIEUW: blog blijven volgen? Activeer dan de knop 'Volgen', in de rechterkolom van dit blog en krijg automatisch een melding bij een nieuw bericht.

Bock 'n Roll

Zomers zuid Hongaars landschap

De slingers sieren de woonkamer van
‘t Klompenboerderijtje. De eerste keer dat we ook de verjaardag van Hilda kunnen vieren in Hongarije. Vandaag is het haar dag en dus mag ze kiezen. Een Italiaans etentje op een knus pleintje (Buso ter ~ Graan plein) in stad Pecs. Daarna een fikse wandeling door de stad en de heuvel op naar cukraszda (koffie/ taart zaak) Csukor Borso voor een uitstekend kopje koffie met gebakje. ‘s Avonds genieten we nog na met een goed glas wijn en versnaperingen. Weer een levensjaar erbij in goede gezondheid en geluk. Daar proosten we op!

Over en weer appen we met Hongaarse vriend Támas. De vorige keer tijdens een etentje met Hongaarse vrienden in Villánykövesd nodigde hij ons uit om op de terugreis naar Nederland in zuid Tirol te overnachten. Hij werkt hier in een hotel. Maar tevergeefs, bij navraag diversen hotels, collega’s, pensions...alles is volgeboekt. Támas en wij geven de zoektocht op en hopen de volgende keer op meer succes. De klussen bij ‘t Klompenboerderijtje gaan inmiddels door. We bestraten de schuur met de oude Hongaarse gebakken stenen.

Unieke straatstenen met initialen

De initialen van de maker staan in de baksteen gegraveerd wat een leuk effect geeft. Bij ‘t Vlinderboerderijtje zijn de Duitse gasten weer vertrokken. We poetsen het boerderijtje en maaien het gras voor de nieuwe gasten in juli.

Lichtfestival Pécs

Vanmorgen zijn we onderweg naar Liszt Férenc AirPort in Boedapest. Tegelijkertijd reist vriendin Denise met vliegtuig van Wizzair van Eindhoven naar Boedapest. Zij brengt een week vakantie door bij ons in ‘t Klompenboerderijtje. Om haar het Hongaarse leven te laten proeven maken we leuke uitstapjes. Ook enkele die we zelf nog niet eerder gemaakt hebben: in de avond naar het Zsolnay Fény fesztivál - het Lichtfestival in stad Pécs en het uitstekende wijnhuis/ restaurant van Bock met zijn prachtige mega grote wijnkelder van een halve hectare!  Hier vindt Denise haar favoriete witte wijn met de naam Bock 'n Roll. Daar neemt ze een doos van mee naar Nederland! Verder wandelen in de bossen langs watervalletjes in Obánya, naar de meren van Orfü in Mecsek natuurgebied, rosé drinken bij diverse wijnhuisjes.

Proosten bij wijnhuis Bock, Villány

Na een week van ideaal weer met 23-26 graden breekt er een hete laatste dag aan waar we zonnen en baden in de jacuzzi en we sluiten het bezoek van Denise af met een etentje op het mooie  terras van het sjieke Halasi restaurant in Villány.

De volgende ochtend staan we vroeg op en brengen Denise naar dorp Bóly waar ze de reis voort zet met taxibusje Travel4you naar vliegveld Boedapest. Super stoer dat onze vriendin ons kwam bezoeken en een beetje van Hongarije geproefd heeft.

De enorme wijnkelders bij Bock

Nu weer over tot de orde van de dag. ‘t Klompenboerderijtje poetsen, de komende weken klussen en naar het nieuwe huis in Lengyel om daar het water af te sluiten en het gras kort te maaien. Maar ook genieten van diversen festivals die op ons program staan. Maar daarover later meer!